Właśnie odebrałeś świeże prawo jazdy z WORD-u i cieszysz się z sukcesu? Gratulacje! Ale zanim ruszysz w drogę, koniecznie sprawdź, czy na odwrocie dokumentu nie ma tajemniczych kodów cyfrowych. Te małe liczby mogą kosztować Cię nawet 500 zł mandatu, jeśli ich nie zastosujesz. Brzmi absurdalnie? W Polsce to codzienność. Sprawdźmy, co oznaczają kody w prawie jazdy i dlaczego musisz je znać!
Co to są kody w prawie jazdy?
Kody to dodatkowe ograniczenia lub wymagania, które dotyczą Twojego prawa jazdy. Zapisywane są po europejsku – w postaci dwucyfrowych liczb w rubryce 12 na odwrocie dokumentu. Czasem są uniwersalne dla wszystkich kierowców danej kategorii, ale mogą też być indywidualne – podyktowane wynikami badań lekarskich lub specyficznymi warunkami, na jakich otrzymałeś uprawnienia.
Przykłady kodów, które możesz spotkać:
01 – Korekta wzroku lub ochrona wzroku (okulary/soczewki obowiązkowe)
02 – Aparat słuchowy/środki wspomagające komunikację
03 – Proteza/orteza kończyny górnej
05 – Ograniczenie jazdy tylko za dnia (od świtu do zmierzchu)
78 – Prawo jazdy ważne tylko dla pojazdów z automatyczną skrzynią biegów
I wiele innych – nawet 96 różnych kodów!
Najczęstsze kody – co oznaczają?
Kod 01 – Okulary lub soczewki kontaktowe
To zdecydowanie najczęstszy kod w polskich prawach jazdy. Jeśli masz wadę wzroku i korygowałeś ją podczas badań lekarskich – ten kod będzie Cię dotyczył. Co to oznacza w praktyce?
- Musisz ZAWSZE mieć okulary lub soczewki podczas jazdy
- Nie wystarczy, że „widzisz lepiej” – to wymóg prawny
- Mandat za jazdę bez okularów: od 100 do 500 zł
- Dodatkowo możesz dostać punkty karne
Czy policja to sprawdza?
Tak! Podczas kontroli drogowej funkcjonariusz może poprosić Cię o zdjęcie okularów, by sprawdzić, czy faktycznie ich potrzebujesz. Jeśli masz kod 01 i nie nosisz okularów – mandat murowany.
Rada z OSK AS: Zawsze miej zapasowe okulary w schowku. Zgubienie lub zniszczenie jedynych okularów w trasie nie zwalnia Cię z obowiązku!
Kod 78 – Automatyczna skrzynia biegów
Jeśli zdawałeś egzamin na automacie, ten kod będzie widniał przy kategorii B. Konsekwencje?
- Możesz prowadzić TYLKO pojazdy z automatyczną skrzynią biegów
- Jazda „manualem” = jazda bez uprawnień
- Grozi Ci mandat do 500 zł + punkty karne
- Ubezpieczenie może odmówić wypłaty odszkodowania po wypadku
Czy można usunąć kod 78?
Tak! Wystarczy zdać egzamin praktyczny na samochodzie z manualną skrzynią biegów. W OSK AS w Gdańsku pomożemy Ci przygotować się do takiego egzaminu – to tylko kilka dodatkowych jazd!
Kod 05 – Jazda tylko w dzień
Ten kod otrzymują osoby z poważnymi problemami ze wzrokiem, które nie pozwalają na bezpieczną jazdę w nocy.
Oznacza to:
- Zakaz jazdy od zmierzchu do świtu
- Dokładne godziny zależą od pory roku
- Mandat za złamanie: do 500 zł
Kod 02 – Aparat słuchowy
Jeśli podczas badań lekarskich stwierdzono ubytek słuchu i korzystasz z aparatu słuchowego – dostaniesz ten kod.
Co musisz wiedzieć:
- Obowiązek używania aparatu podczas jazdy
- Sprawdź, czy baterie są naładowane przed jazdą
- Mandat za brak aparatu: do 500 zł
Mniej popularne, ale ważne kody
03 – Proteza lub orteza kończyny górnej
06 – Prawo jazdy ważne tylko z ograniczeniem prędkości
15 – Sprzęgło (lub bieg) obsługiwane ręcznie
20 – Pojazdy z asystą hamowania
25 – Pojazdy bez przyczepy
40 – Wzmocnione hamulce ręczne
44 – Brak kierownicy standardowej (np. joystick)
Jak sprawdzić swoje kody?
To bardzo proste:
- Wyjmij prawo jazdy
- Odwróć je na drugą stronę
- Znajdź rubrykę 12 – tam są wpisane kody
- Kody są przypisane do konkretnych kategorii prawa jazdy
Przykład:
Jeśli masz:
- Kategoria B – kod 01, 78
- Kategoria A – brak kodów
Oznacza to, że:
- Samochodem musisz jeździć w okularach i tylko z automatem
- Motocyklem możesz jeździć bez ograniczeń (bez okularów, bez automatycznej skrzyni)
Co się stanie, jeśli zlekceważysz kody?
Konsekwencje finansowe:
- Mandat karny: 100-500 zł
- Punkty karne: 2-10 punktów
- Możliwość zatrzymania prawa jazdy
Problemy z ubezpieczeniem:
- Ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania
- W wypadku będziesz winny, nawet jeśli to nie Ty spowodowałeś kolizję
- Poszkodowani mogą dochodzić roszczeń bezpośrednio od Ciebie
Konsekwencje prawne:
- Jazda bez uprawnień (jeśli kod jest istotny)
- Zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym
- W razie wypadku – odpowiedzialność karna
Jak usunąć niepotrzebny kod?
Jeśli uważasz, że kod został wpisany niesłusznie lub Twoja sytuacja zdrowotna się poprawiła:
Krok 1: Nowe badania lekarskie
Udaj się do lekarza orzecznika i wykonaj ponowne badania. Jeśli wszystko jest w porządku – dostaniesz zaświadczenie bez ograniczeń.
Krok 2: Wymiana prawa jazdy
Z nowym zaświadczeniem lekarskim udaj się do Wydziału Komunikacji i złóż wniosek o wymianę dokumentu.
Krok 3: Dodatkowy egzamin (kod 78)
W przypadku kodu 78 (automat) musisz zdać egzamin praktyczny na manualnej skrzyni. OSK AS w Gdańsku pomoże Ci się przygotować!
Czy każdy kierowca ma kody?
Nie! Wiele osób nie ma żadnych kodów – oznacza to, że mogą prowadzić pojazdy bez ograniczeń (oczywiście w ramach posiadanych kategorii).
Kody pojawiają się, gdy:
- Masz problemy zdrowotne wymagające korekcji (wzrok, słuch)
- Zdawałeś egzamin w specjalnych warunkach (automat)
- Lekarz orzecznik stwierdził ograniczenia
- Pojazd wymaga specjalnych modyfikacji (dla osób z niepełnosprawnością)
5 najważniejszych zasad dotyczących kodów
1. Zawsze sprawdź kody przed pierwszą jazdą
Po odbiorze prawa jazdy dokładnie przeczytaj rubrykę 12.
2. Przestrzegaj wszystkich ograniczeń
Każdy kod to wymóg prawny, nie sugestia.
3. Miej przy sobie środki wspomagające
Zapasowe okulary, baterie do aparatu słuchowego itp.
4. Regularnie kontroluj wzrok i słuch
Twoje zdrowie się zmienia – reaguj na to.
5. W razie wątpliwości – zapytaj instruktora
W OSK AS w Gdańsku chętnie wyjaśnimy każdy kod!
Kody a kontrola drogowa – jak to wygląda?
Scenariusz typowej kontroli:
- Policjant prosi o dokumenty
- Sprawdza prawo jazdy – patrzy na kody
- Jeśli masz kod 01 – może poprosić o zdjęcie okularów
- Sprawdza, czy faktycznie masz wadę wzroku
- Brak okularów = mandat
Policja ma prawo sprawdzić:
- Czy nosisz okulary (kod 01)
- Czy samochód ma automat (kod 78)
- Czy jest dzień czy noc (kod 05)
- Czy masz aparat słuchowy (kod 02)
Podsumowanie – kody w 5 punktach
Sprawdź – otwórz prawo jazdy i zobacz, czy masz kody
Poznaj – dowiedz się, co oznaczają Twoje kody
Przestrzegaj – stosuj się do wszystkich ograniczeń
Unikaj mandatów – nie lekceważ kodów
Jedź bezpiecznie – kody są dla Twojego bezpieczeństwa
Masz pytania o kody w prawie jazdy?
Skontaktuj się z OSK AS w Gdańsku!
Nasi instruktorzy pomogą Ci:
- Zrozumieć wszystkie kody w Twoim prawie jazdy
- Przygotować się do egzaminu na manualnej skrzyni (usunięcie kodu 78)
- Wyjaśnić wszelkie wątpliwości dotyczące ograniczeń
Pamiętaj: Prawo jazdy to nie tylko dokument – to odpowiedzialność. Znaj swoje ograniczenia i jedź bezpiecznie!
